نکته ای مهم در ارتباط با احراز علل مؤثر در بروز حوادث کاری

توجه به فرق بین علت و یا علل مؤثر در بروز یک رویداد و علت و یا علل مؤثردر ایراد صدمه به اشخاص و اشیاء ، در بررسی حوادث در کارگاهها

این توجه ، بعضا ً در تعیین میزان تأثیر پذیری بروز حادثه از علل و عوامل احراز شده ، بسیار مؤثر است

*****************************

قبل از درج هر گونه مطلبی ، لازم به تذکر است که مطالب زیر به هیچ عنوان در ارتباط با واژه های تقصیر و مقصر تعریف شده مبتنی بر موازین فقهی و حقوقی نمی باشد و  منظور اینجانب صِرفا ً عللی است که از نقطه نظر فنی و تخصصی ، مبتنی بر موازین ومقررات مربوطه ، بروزرویدادها وایراد صدمه به اشیاء واشخاص متأثرازعدم رعایت آنها می باشد

*******************************************

همانگونه که مستحضر هستید ، شرایطی با پتانسیل آسیب رسانی  که فرصت مناسب برای آسیب رسانی به آن داده شود به عبارت دیگر، خطری که به صورت نهفته در محیط وجود داشته که با محرک مناسب  از حالت نهفته به حالت پدیدارتبدیل شود در واقع رویدادی است که با ایراد صدمه به اشیا ء و اشخاص ،  حادثه را به وجود می آوردکه حسب مورد می تواند از مصادیق  حادثه خفیف ویا حادثه شدید و یا شبه حادثه (در صورت صدمه ندیدن اشیاء و اشخاص ) باشد

لذا همانگونه که مشاهده می گردد  بروز یک رویداد ، متأثر از عللی می باشد که موجبات پدیدار گشتن خطرات نهفته را باعث شده اند که با ایراد صدمه به اشیاء و اشخاص ،  حادثه را آفریده اند

نکته مهمی که باید به آن توجه شود این است که ، عللی که موجبات  اینکه خطر از حالت نهفته به حالت پدیدار (رویداد) تبدیل شود و متعاقب آن زمینه برای ایراد صدمه به اشیاء واشخاص فراهم آید همواره به همان علل که خطر را از حالت نهفته به حالت پدیدار در آورده اند ، ختم نمی شوند ، بلکه ایراد صدمه به اشیاء و اشخاص می تواند متأثر از علل دیگری  باشد که به هیچ عنوان در پدیدار گشتن خطر از حالت نهفته به حالت پدیدار (بروز رویداد) مؤثر نبوده اند

در اینجا برای اینکه فرق این دو را بهتر بشناسیم به این دو تعریف که در زیر می آورم توجه بفرمایید

 علت و یا علل بروز یک رویداد :عللی هستند که بروز رویداد و ایراد صدمه به اشخاص و یا اشیاء ( بروز حادثه) متأثر از آنها هستند

یعی چه ، یعنی اینکه تحقق رویداد  و متعاقب آن ایراد صدمه  به اشیاء و اشخاص (بروز حادثه ) متأثر از وجود و یا عدم وجود آنهامی باشد

علت ویا علل ایراد صدمه به اشخاص : عللی هستند که ایراد صدمه به اشیاء واشخاص ، متأثر از وجود و یا عدم وجود آنها هستند ولی در بروزیا به وقوع پیوستن رویداد مؤثر نبوده اند

لذا همانگونه که در تعاریف به عمل آورده در بالا مشاهده می کنید علل رویداد ، هم در بروزرویداد مؤثرند و نیز موجبات ایراد صدمه به اشخاص و اشیاء را هم فراهم می آورند (بروز حادثه)

ولی علل مؤثر در ایراد صدمه به اشیاء و اشخاص ، فقط مؤثر در ایراد صدمه به اشیاء و اشخاص می باشند و تأثیری در بروز و به وجود آمدن رویداد ندارند

ما کارشناسان بررسی کننده حوادث کاری ، درگزارش ونظر کارشناسی خود در  ذکر عللی که بروز رویداد وعللی که ایراد صدمه به اشیا ء واشخاص متأثر از آنها بوده است ، تفاوتی قایل نشده و همه آنها را جزو علل حادثه اعلام می نمائیم واین در حالی است که به نظر اینجانب باید فرق بین عللی که بروز رویدادی که منتج به حادثه شده است  متأثر از آنها بوده و عللی که فقط ایراد صدمه به اشخاص متأثر از آنها بوده است را دانسته و همه آنها را از علل مؤثر در بروز حادثه به حساب نیاورم اگر چه در ارزیابی میزان (درصد) تأثیرپذیری بروز حادثه ، همه این علل باید مورد توجه و منظر نظر باشد ، چه عللی که بروز رویداد منتج به حادثه متأثر از آنها بوده و چه عللی که صِرفا ً مؤثر در ایراد صدمه به اشیاء و اشخاص بوده است

برای شما مثالی بزنم

1 – در حادثه ای به علت نبودن پاخور درروی جایگاه کار ، ابزارکاری سقوط می کند و به سر کارگری که درزیر داربست در حال حرکت است و مجهز به کلاه ایمنی نیست بر خورد کرده و او را مصدوم می کند

در بررسی این حادثه ، متوجه می شویم که این حادثه با افتادن ابزار کار بر سر کارگر که مجهز به کلاه ایمنی نبوده است رخ داده است

سؤال : اگر کارگر کلاه ایمنی می داشت ، ابزار کار سقوط نمی کرد

جواب : ابزار کار سقوط می کردواین افتادن ابزارکارهیچ ارتباطی به مجهز نبودن کارگر به کلاه ایمنی ندارد ، به عبارت دیگر ، کارگر چه کلاه ایمنی می داشت و چه کلاه ایمنی نمی داشت ، ابزار کار از بالا سقوط می نمود

نتیجه : پس مجهز نبودن کارگر به کلاه ایمنی علت حادثه نیست اما در کلیت موضوع ، یعنی رویدادی که منجر به صدمه دیدن کارگر از ناحیه سر شده است (بروز حادثه) مؤثر بوده است

لذا در همین حادثه بالا ، عدم رعایت  مقرره  مربوط به تجهیز کارگر به کلاه ایمنی از سوی اشخاص مسئول و مربوطه را نباید جزوعلل حادثه اعلام کنیم بلکه علت حادثه سقوط ابزار کار است که ناشی از عدم رعایت ماده 18 آیین نامه حفاظتی کارگاههای ساختمانی میباشد و عدم تجهیز کارگر به کلاه ایمنی صِرفا ً مؤثر درصدمه دیدن کارگر بوده است که صد البته در ارزیابی میزان تأثیر پذیری بروز حادثه از علل و عوامل و فاکتورهائیکه بروز حادثه متأثر از آنها بوده است ، باید مورد توجه باشد ، اما علت حادثه نیست

ماده 18: در مواردی که احتمال سقوط و ریزش مصالح و ابزار کار از روی جایگاه ها و سکوهای کار یا لبه پرتگاه ها و دهانه های باز وجود داشته باشد، باید نسبت به نصب پاخورهای چوبی به ضخامت حداقل 5/2 سانتیمتر و ارتفاع 15 سانتیمتر اقدام شود.

 ممکن است ک سؤال بفرمایید که در گزارش و نظر کارشناسی خود چگونه این موضوع را بگنجانیم ، البته همه شما خود متخصص امر و کارشناس هستید و به اَشکال مختلف می توانید درج نمایید که من نمونه ای رادر زیر می نگارم

پس از درج دقیق هر آنچکه درمتن گزارش حادثه ضروری است ، در نهایت که نوبت به ارایه نظر کارشناسی می رسد اینگونه درج مینماییم که

نظر کارشناسی

با توجه به شرح ماوقع و موارد مندرج در گزارش حادثه  و حسب اظهارات مسموع و بررسی های به عمل آورده و (اشاره به هر آنچکه ضروری تشخیص می دهیم ) از نظر اینجانب ، عللی که در بروز رویداد منتج به این حادثه مؤثر بوده اند  به شرح ذیل اعلام می گردد

1 – عدم رعایت ماده *آیین نامه* از سوی*

2 – عدم رعایت ماده *آیین نامه* از سوی*

3 –عدم نظارت* وفق ماده * آیین نامه*

4- بی احتیاطی یا بی مبالاتی * مبنی بر(شرح بی احتیاطی و یا بی مبالاتی  صورت گرفته باید دقیقا ًبیان شود)

در خاتمه معروض می دارد که  در راستای سنجش و ارزیابی میزان تأثیرپذیری بروز حادثه از موارد مشروحه  بالا ، هیچگونه مستندات قانونی در اختیار نمیباشد . بنابراین حسب خواسته آن مقام  محترم ، صِرفا ًازنقطه نظر کارشناسی اینجانب مبتنی بر استنباط فنی و تخصصی مرتبط با موضوع ، به استحضارمی رساندکه بروز حادثه:

*درصد متأثر ازعدم رعایت مقرره مندرج در بند 1 از سوی *

*  درصد متأثر ازعدم رعایت مقرره مندرج در بند 2 از سوی *

*  درصد متأثراز عدم نظارت *

* درصد متأثر از بی احتیاطی*

اعلام میگردد ، بدیهی است که تصمیم نهایی با مقام محترم قضایی است »در محل ستاره ها  ، درصد ها و نام اشخاص (حقیقی و حقوقی» مربوطه درج می گردد

کارشناس غلامرضا بخارایی